Ołdrzychowice Kłodzkie
14-16.09.2023
czwartek 14 września
Jan Krasicki (UWr) – Kultura jako skandal (skandalon) i jak ikona Królestwa Bożego.
Leszek Kleszcz (UWr) – Człowiek i jego cień.
Mariusz Kuciński (AKP) – Relacje pomiędzy wiarą a kulturą w ujęciu Josepha Ratzingera
Jacek Prokopski (PW) – Życie jako dzieło sztuki. Egzystencjalne iluminacje.
Paweł Kiejkowski (UAM) – Zamysł nad pięknem ikony u Pawła Evdokimova.
piątek 15 września
Zwiedzanie muzeum Józefa Wittiga w Nowej Rudzie Słupcu
Bogdan Ferdek (PWT) – Literacka teologia Josepha Wittiga.
Janusz Królikowski (UPJPII) – Niektóre wartości humanistyczno-teologiczne literatury chrześcijańskiej.
Joanna Giel (UWr) – Między religią pozytywną a religią naturalną. Interpretacja Natana Mędrca G.E. Lessinga.
Tomasz Trzeciak (PWT) – Spór Dantego Alighieri z renesansowymi papieżami na przykładzie literackiej eklezjologii.
Krzysztof Garczarek (UWr) – Personalistyczna koncepcja osoby ludzkiej w poezji Jacka Łukasiewicza.
Szymon Kocemba (PWT) – Ewolucjonizm i inteligentny projekt w pismach Józefa Życińskiego (1948-2011).
sobota 16 września
Wojciech Grygiel (UPJPII) – Czy Bóg myśli tak samo, jak my? O logicznym apofatyzmie Michała Hellera.
Piotr Lorek (EWST) – Królestwo Boże i Nirwana. Absolutna dialektyka odrębności i jedności w chrześcijaństwie (Paul Tillich) i buddyzmie zen (Masao Abe).
Leon Miodoński (UWr) – Filozofowie i poeci w poszukiwaniu drogi do absolutu.
Kenneth Stikkers (Southern Illinois University) – Filozofia afroamerykańska (ref. w języku angielskim).
Zamknięcie konferencji
Związek teologii z literaturą piękną w pismach Josepha Wittiga
Związek teologii z literaturą piękną jest przedmiotem zainteresowania wielu teologów. Przykładem może być Karl Rahner (1904-1984), który pisze o pokrewieństwie teologii z literaturą piękną[1]. To pokrewieństwo wyjaśnia polski teolog Jerzy Szymik, dla którego literatura piękna jawi się jako świadek doświadczenia i recepcji wiary[2]. Świadectwem doświadczenia i recepcji wiary jest twórczość niemieckiego teologa i pisarza Josepha Wittiga (1879-1949) związanego z Wydziałem Teologicznym Śląskiego Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma (Schlesische Friedrich-Wilhelms-Universität) w ówczesnym Breslau. Aby ukazać doświadczenie i recepcję wiary w pisarstwie Wittiga zostanie wykorzystane jego opowiadania Die Erlösten (Odkupieni) oraz Die Glatzer Neiße (Nysa Kłodzka).W 1926 roku za Die Erlösten Wittig został ekskomunikowany i zyskał przydomek Nowy Luter. Ekskomunika została zeń zdjęta w 1946 r. za wstawiennictwem polskiego kardynała Augusta Hlonda.
Od 1927 roku Wittig mieszkał w Słupcu-Dolinie w Kotlinie Kłodzkiej i stał się popularnym pisarzem opiewającym piękno krainy Pana Boga, jak nazywał w swoich dziełach literackich Kotlinę Kłodzką. Jedno z opowiadań poświęconych Kotlinie Kłodzkiej nosi tytuł Nysa Kłodzka. Wittig opiewa w nim piękno rzeki mającej swoje źródło w masywie Śnieżnika i płynącej przez Kotlinę Kłodzką. Jako pisarz Wittig wszedł do historii niemieckiej literatury XX wieku[3]. Już w 1942 r. powstała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wrocławskiego rozprawa doktorska analizująca twórczość Wittiga od strony semantycznej[4]. W Polsce Wittig znany jest przede wszystkim dzięki Józefowi Kosianowi, filozofowi z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Alojzemu Marcolowi, teologowi z Uniwersytetu Opolskiego[5].
W oparciu o dwa opowiadania Wittiga: Odkupieni oraz Nysa Kłodzkazostanie ukazany związek pomiędzy teologią a literaturą piękną. A zatem w jaki sposób literatura piękna wyraża doświadczenie wiary i staje się jej recepcją?
Wiarę można ujmować jako fides quae i fides qua, czyli jako wiedzę i zaufanie. Wiarą jako wiedzą zajmuje się przede wszystkim teologia dążąc do racjonalizacji wiary w myśl zasady fides quaerens intellectum. Owocem teologii racjonalizującej wiarę są traktaty teologiczne. Wittig żywił zadeklarowaną awersję do traktatów teologicznych. Zarzucał teologii, że stała się zajęciem elitarnej grupy, której nie interesuje ogół wiernych. Teologowie bowiem zajmują się abstrakcyjnymi problemami zamiast podejmować problemy wiernych. Większość tych problemów rodzi się na poziomie wiary jako zaufania. Wiara zaś jako zaufanie wymyka się spekulacjom teologicznym i dlatego nie da się zamknąć w traktatach teologicznych. O wierze jako zaufaniu można tylko opowiadać. Opowiadanie jest to niedługi utwór literacki, który ma prostą akcję i niewielki rozmiar, najczęściej jest pisany prozą i ma jednowątkową fabułę. W opowiadaniach Wittig zawarł swoje doświadczenie wiary jako zaufania, jak również doświadczenie wiary jako zaufania innych wierzących.
