Kazanie wygłoszone w Środę Popielcową, Śmiałowice, 14.02.2024

Nic nie znaczący popiół miał jednak duże znaczenie już w czasach przedchrześcijańskich. Najstarszy znany z imienia europejski poeta Homer, żyjący w VIII wieku przed Chrystusem, zna zwyczaj posypywania głowy popiołem jako znak pokuty. Na starożytnych inskrypcjach nagrobkowychwspominany jest popiół jako znak przemijalności życia. W greckim opowiadaniu o mitycznym ptaku Feniksie popiół jest znakiem odradzającego się życia. Te trzy przedchrześcijańskie znaczenia popiołu: pokuta, przemijalność człowieka i odradzające się życie uzyskały w chrześcijaństwie głębsze znaczenie.

W chrześcijaństwie popiół jest znakiem pokuty, czyli nawrócenia. Celem nawrócenia jest postawienie Boga na pierwszym miejscu, a wszystkiego innego na właściwym miejscu. Nawrócenie to jakby przeniesienie Boga z peryferii życia do centrum życia. Pustka po usunięciu Boga na peryferie nie znosi próżni. Miejsce Boga zajmuje np. natura. Naturze podporządkowuje się człowieka. Ponieważ człowieka uważa się za największego szkodnika natury, dlatego podnosi się postulat depopulacji. Różni medialni celebryci przekonują, że dzieci są wyjątkowo nieekologiczne i dlatego brak dzieci ma zbawić naturę.

          Popiół jest znakiem przemijalności życia. O tej przemijalności życia zapomina człowiek żyjący w dostatku. Dostatkowi często towarzyszy bezmyślność. O tej parze dostatku i bezmyślności wspomina Ps. 49, 21. Według tego Psalmu: „Człowiek żyjący bezmyślnie w dostatku równy jest bydlętom, które giną”. Bezmyślność usypia rozum i czyni człowieka papugą powtarzającą slogany płynące z radia, telewizji i internetu. Uśpiony rozum jest podatny na zło. Wyraziła to dobitnie niemiecka filozofka Hannah Arendt (1906-1975): „Gdy rozum śpi, budzą się demony”. Uśpiony przez nazistowską propagandę rozum Niemców obudził demony obozów koncentracyjnych.

          Feniks, czyli ptak odradzający się z popiołu, jest symbolem nadziei. Dla wielu współczesnych ludzi przedmiotem nadziei jest utopia, czyli ucieczka w idealny czas i miejsce. Jedną ze współczesnych utopii jest zielony raj z wyzwoloną od człowieka naturą. Nadzieje związane z feniksem wypełnił Jezus. Z krzyżowej śmierci odrodził się do życia wyzwolonego z biologicznej bariery śmierci. To wyzwolone od śmierci życie daje nam  Komunia Święta, którą starożytni chrześcijanie nazywali „lekarstwem nieśmiertelności”. Dlatego ci starożytni chrześcijanie nie mogli żyć bez niedzielnej Eucharystii. „Sine dominico non possumus” (Bez niedzieli nie możemy) – to odpowiedź chrześcijan z Abiteny na pytanie sędziego, dlaczego złamali prawo cesarza zakazujące pod groźbą kary śmierci udziału we mszy świętej?

          Nic nie znaczący popiół przypomina o znaczących sprawach: pokucie, przemijalności życia uczącej myślenia i o nowym życiu dawanym nam w Komunii Świętej. Popiół zawiera program wielkopostnej pracy. Ten program powinien być realizowany z nie mniejszym entuzjazmem niż udział w obrzędzie posypania popiołem. Jeżeli za tym obrzędem nie pójdzie pokuta, myślenie, Komunia Święta, to posypanie popiołem pozostanie tylko magicznym obrzędem.

NIEPOKALANE POCZĘCIE JAKO DOGMATYCZNA SYNTEZA DUCHOWOŚCI KATOLICKIEJ

Niepokalane Poczęcie jako dogmatyczna synteza duchowości katolickiej

   170 rocznica ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu (1854-2024)

  1. Metody teologiczne w średniowieczu
  2. Tomasz z Akwinu a niepokalane poczęcie
  3. Henryk Suzo i Jordan z Sakosonii a niepokalane poczęcie
  4. Jan Tauler, Jan Nider, Jan Herolt i Jan Streler o niepokalanym poczęciu
  5. Metoda teologiczna zwolenników niepokalanego poczęcia
  6. Pseudo-Sobór w Bazylei o niepokalanym poczęciu
  7. Niepokalane poczęcie a uświęcenie Maryi
  8. Joseph Ratzinger o niepokalanym poczęciu
  9. Współczesne próby reinterpretacji niepokalanego poczęcia
  10. Grupa z Dombes o niepokalanym poczęciu
  11. John Macquarrie o niepokalanym poczęciu
  12. Niepokalane poczęcie w ujęciu Celestyna Stanisława Napiórkowskiego

LEKTURA:

  1. Pius XI, Ineffabilis Deus
  2. Marek Chmielewski, Misterium Niepokalanego Poczęcia w duchowości katolickiej, w: (red. Danuta Mastalska) Niepokalane Poczęcie i życie chrześcijańskie, Częstochowa – Niepokalanów 2005, 97-107.
  3. Kazimierz Lubowicki, Dlaczego Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej?, w: (red. Danuta Mastalska) Niepokalane Poczęcie i życie chrześcijańskie, Częstochowa – Niepokalanów 2005, 237-245.
  4. Bogdan Ferdek, Duchowość jako interioryzacja dogmatuStudia Gnesnensia Tom XXXI (2017) 19-31.

Literatura pomocnicza:

  • (red. G. Bartosik, P. Warchoł) „Złota nić” Niepokalanego Poczęcia w myśli i życiu bł. Jana Dunsa Szkota i św. Maksymiliana Marii Kolbego, Niepokalanów 2015
  • B. Kochaniewicz, Średniowieczni dominikanie o Matce Bożej, Kraków 2008.
  • (red. Danuta Mastalska) Niepokalane Poczęcie i życie chrześcijańskie, Częstochowa – Niepokalanów 2005
  • S.C. Napiórkowski, Biblijne podstawy nauki o niepokalanym poczęciu, SALVATORIS MATER 3(2001) nr 1, 21-37
  • R. Rogowski, Niepokalane poczęcie – dar i droga Maryi, SALVATORIS MATER 3(2001) nr 1, 38-51.
  • J. MACQUARRIE, Mary for all Christians, London 1990.
  • J-P Torrel, Dziewica Maryja w wierze katolickiej, Poznań 2013.
  • (red.) F. Courth, Mariologia, Poznań 2005.
  • R. Laurentin, Matka Pana, Warszawa 1989.
  • (red.) R. Mazurkiewicz, Teksty o Matce Bożej. Polskie średniowiecze, Niepokalanów 2000.
  • B. Ferdek, Nasza siostra – córą i matką Pana : mariologia jako przestrzeń syntezy dogmatyki, Wrocław 2007.